معرفی ابزارآلات مرمت فرش
ابزارآلات لازم برای رفوگری فرش
بهترین ابزارها برای مرمت فرش و قالی در منزل، به شرح ذیل می‌باشد. با قالیشویی غرب مشهد همراه باشید.
قیچی
با توجه به نیازی که دارید، می‌توانید از مدل‌های مختلف قیچی در رفوگری فرش استفاده کنید. متناسب با نیاز، از انواع مختلف قیچی در رفوگری یا مرمت قالی و بافت آن استفاده می‌شود. اما 2 نوع قیچی بیشترین کاربرد را در رفوگری (مرمت) دارند.
قیچی تخت یا صاف
این نوع قیچی از لحاظ ظاهری شبیه به قیچی‌های ساده است و تیغه‌ها و بازوهای آن در امتداد یکدیگر قرار گرفته‌اند. از این قیچی معمولا برای انجام کارهایی نظیر جدا کردن موها و جدا کردن بخش‌های آسیب‌دیده قالی استفاده می‌شود. این قیچی برای بریدن شیرازه فرش و کوتاه کردن ریشه‌ها نیز به کار می‌رود و بسته به نیاز رفوگر(مرمتگر) کاربردش متفاوت است. همچنین در مواردی نوک تیغ‌های آن انحنای کوچکی داشته که اغلب برای امور ظریف همانند پرداخت پرز‌هایی که سابیده شده‌اند، با بقیه بخش‌ها و گرفتن سر نخ‌ها استفاده می‌شود.
قیچی پرداخت
نوع دوم که به آن قیچی کج یا قیچی ترکی هم می‌گویند. در این نوع از قیچی، بازوها 3 سانتی متر بالاتر از تیغه‌ها هستند و با انحنا به تیغه‌ها وصل شده‌اند. در زمان استفاده، تیغه‌های قیچی روی محل مقصود قرار گرفته و این امر سبب می‌شود دست‌ها هنگام کار آزادتر باشند. به همین دلیل از خستگی دست جلوگیری می‌شود و کاربرد اصلی این قیچی برای پرداخت کردن پرزبافته‌ها است.
چاقو‌ها
انواع چاقو‌هایی که در ذیل نامبرده شده‌اند، در ابعاد و اندازه‌های متفاوت و شکل‌های مختلف (بلند یا کوتاه بودن تیغ چاقو و قلاب) وجود دارند و گاه ممکن است بسیار شبیه به یکدیگر باشند، اما هر کدام از آن‌ها کاربرد های مخصوص خود را داشته و فرق می‌کنند.
چاقوی بافت
چاقوی بافت که به آن قلاب بافت نیز می‌گویند، یکی از اصلی‌ترین ابزارهای رفوگران بوده است. در نوع مرغوب آن فاصله بین قسمت چاقو و تیز آن با قلاب نوک آن، درازتر از حالت معمول است. این چاقو در بافتن انواع گره‌ها در رفو و گذراندن القاج ضخیم و باریک استفاده می‌گردد. از این رو توانایی بافت را در دو سر قالی ممکن می‌سازد، همچنین می‌توان از آن برای شکافتن رج‌های آسیب دیده استفاده کرد.
چاقوی خواب
برای درست کردن گره گذرا (شکلی شبیه به حرف U انگلیسی دارد) از قسمت رویی فرش در زمان رفو کردن استفاده می‌شود.
چاقوی ایلمک
نام دیگر این چاقو، چاقوی بافت گردن بلند است. اگر ابزاری مناسب برای بافت گره‌ها در قسمت غربیله شده(غربال شده) و قسمت‌هایی از فرش که دارای محدودیت استفاده از چاقو هستند، نیاز دارید؛ این چاقو بسیار مفید بوده و علاوه بر انجام این امور، ابزار مناسبی برای عبور دادن پود از بین چله‌ها نیز می‌باشد.
چاقوی چنگال
چاقوی چنگال که به آن چنگال نیز می‌گویند، بسیار شبیه به چاقوی بی‌نوک می‌باشد. اما تنها تفاوت آن در این است که قسمت برنده آن، در این چاقو کند شده است. کسانی که در حرفه مرمت تجربه بسیار دارند، به منظور جابجا کردن گره‌ها و رج‌ها در طول و عرض قالی و برای رفع کج بودن آن‌ها، از این وسیله استفاده می‌کنند.کاربرد دیگر این چاقو برای بیرون کشیدن تار‌ها و تیره‌های پوسیده و پاره است که وظیفه آن بازکردن گره‌هایی که غلط بافته شده‌اند، می‌باشد. این وسیله بین مرمت گران تبریزی از شهرت بالایی برخوردار بوده و بسیار پرکاربرد است.
قلاب‌ها
قلاب‌ها به منظور کشیدن نخ خامه از بین تار‌ها و ایجاد گره، استفاده می‌شوند و انواع گوناگونی دارند.
قلاب خواب پشت
این قلاب از یک میله نازک(به قطر یک میلیمتر و در بعضی موارد بیشتر از یک میلیمتر و طول 7-8 سانتی متر) و یک دسته با جنس چوب و به شکل حلقوی تشکیل شده است. همچنین زائده آن به نحوی طراحی شده که به کمک آن امکان قرار دادن نخ خامه در محل مورد نظر میسر می‌گردد. رفوگران برای درست کردن گره U شکل(گذرا) از پشت قالی، از این قلاب استفاده می‌کنند.
قلاب رو
این قلاب با نام قلاب خواب مشهدی نیز شناخته می‌شود. نوک این قلاب، بالعکس قلاب خواب طراحی شده است. از این قلاب برای ایجاد کردن گره U شکل(گذرا) از بخش رویی قالی‌هایی که به سبک چند چین و یک پود بافته شده‌اند، استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که سبک بافتن چند چین و یک پود به طور گسترده‌ای در منطقه خراسان استفاده می‌شود و اخیرا مناطقی همچون بافت افشار بیجار نیز از این بافت استفاده می‌کنند. از این قلاب برای تعویض گره نقش‌ها و تمیز کردن پشت فرش نیز استفاده می‌شود.
کلام آخر
فرش در فرهنگ ایرانی از ارزش بالایی برخوردار بوده و در عین حال همواره در معرض آسیب‌هایی قرار دارد که ممکن است باعث سوختگی، از بین رفتن بافت، پوسیدگی، خورده شدن توسط حشرات و از بین رفتن ریشه‌ها و ... شود. اما می‌توان با استفاده از روش‌های گوناگون رفوگری، این آسیب‌ها را برطرف کرد.
جالب است بدانید که رفوگری، حرفه‌ای بسیار سخت بوده ولی می‌توانید این کار را به بهترین قالیشویی در مشهد که دارای کادری مجرب و با سابقه است، بسپارید.
